Rustig gaan slapen heeft alles te maken met overgave, jezelf durven overgeven aan je slaap. Daar is je veilig en geborgen voelen voor nodig. Die veiligheid geef jij als ouder door een duidelijk en kort bedritueel.

Een bedritueel is belangrijk vanaf dag één, zodat je baby vertrouwd raakt met zijn eigen slaapgewoonte.
Een bedritueel is belangrijk vanaf dag één, zodat je baby vertrouwd raakt met zijn eigen slaapgewoonte. Hoe je dat bedritueel vormgeeft is aan jullie en ontwikkelt zich meestal natuurlijk. Een bedritueel is bij voorkeur kort, duidelijk, volgens een vaste volgorde, wordt begeleid door een vast liedje/rijmpje/zinnetje/slaapzakje, wordt duidelijk afgerond en er wordt afscheid genomen. Zo weet je kindje dat wanneer het liedje gezongen is, het in zijn slaapzakje gelegd wordt, enz. dat het tijd is om te gaan slapen. Deze herkenbaarheid is voor je kindje erg fijn en biedt hem rust.

Meest voorkomende signalen

Op het juiste moment gaan slapen is ook belangrijk om gemakkelijk zelf in slaap te vallen. De eerste vermoeidheidssignalen zijn namelijk het begin van de slaapcyclus. Leer je kindje te lezen, de meest voorkomende signalen dat je baby toe is om te gaan slapen zijn:

  • gapen
  • wegkijken
  • wrijven in de oogjes
  • jammeren
  • ophuilen
  • stiller worden
  • minder actief
  • aan oortjes friemelen
  • aan het neusje wrijven
  • handjes tot vuistjes maken
  • op de vingers gaan sabbelen
  • weg willen kruipen in jou

Bij een jonge baby zie je deze signalen al vrij kort na de voeding. Baby'tjes van 3-5 maanden zijn wat langer wakker na de voeding. Je moet dan goed opletten wanneer de signalen zich aandienen. Want voor je het weet tref je een slapende baby aan in de box. Bij voorkeur leg je je baby nog wakker in bed. Maar als hij al in de box in slaap is gevallen, kun je hem maar beter laten liggen en zijn slaap laten slapen. Als je hem nu oppakt doorbreek je zijn slaapcyclus en dan heb je de kans dat hij daarna slecht in slaap valt en van slag raakt. Moet je hem toch wakker maken en geeft hij protest, dan helpt het om het hele ritueel opnieuw te doen, inclusief voeden.

Je baby geeft niet toe aan zijn slaap? Dan kan het zijn dat je zijn slaapsignalen hebt gemist. Maar het kan ook zijn dat je kleintje alle prikkels uit zijn omgeving blijft volgen en moeite heeft om zich over te geven aan zijn vermoeidheid. Dan is het jouw taak om hem uit die situatie te halen, door hem naar een rustige omgeving te brengen en het bedritueel op te starten.

Vanaf 6 maanden duidelijker dag- en nachtritme

Vanaf 6 maanden ontstaat er een duidelijker dag- en nachtritme. Daardoor gaat je kindje langer slapen ’s nachts en heeft het meestal minder slaapmomenten/slaapduur overdag. Jij bent inmiddels gewend aan een bepaald ritme van voeden en slapen, maar kijk goed naar je kindje hoe zijn ritme nu verschuift. De slaapsignalen zijn een goede graadmeter. Een moe kind moet gewoon naar bed, ook al past het niet precies in het schema wat jij voor ogen had. Slaap is essentieel en een uitgerust kindje gaat ook de volgende keer weer gemakkelijk slapen. Het klinkt misschien gek, maar goed uitgerust zijn is een voorwaarde om goed te kunnen slapen. Oververmoeidheid en overprikkeling zijn de grootste vijanden van goede slaap.

Gina Tiemessen & Yolanda Roos
Basic Parenting Experts

Allebei ruim 25 jaar ervaring als jeugdzorgverpleegkundigen en aan de wieg gestaan van de preventieve zorg van 0-4 jarigen. Gespecialiseerd in de basiszorg voor baby’s en jonge kinderen. Gedreven om jonge ouders te ondersteunen in het ouderschap.